Dieren en goden in de Maya mythologie (3300 vóór Christus - 900 ná Christus)


Tot in de 16e eeuw heersten er drie grote culturen in Midden- en Zuid Amerika: de Azteken, de Inca's en de Maya's. De Azteken leefden in het huidige Centraal-Mexico, de Inca's leefden in Zuid-Amerika en de Maya's leefden op het schiereiland Yucatán dat nu onder Mexico valt. Zowel de Azteken, de Inca's en de Maya's hadden goden voor zon, vuur, water en oorlog. Er werden grote tempels gebouwd en dieren en mensen werden geofferd om de goden te eren en tevreden te houden.


Azteken

De Azteken moesten zich van hun god Huitzilopochtli vestigen op de plek waar zij een adelaar op een cactus zagen zitten en die een slang at. De Azteken zagen deze adelaar op een eiland in het Texcomeer. Daar bouwden zij hun stad Tenochtitlan, een kunstmatig eiland, dat nu in het centrum van Mexico-Stad ligt. De legende van de adelaar staat nu afgebeeld op het wapen van Mexico.


Inca's

De Inca's geloofden o.a. dat vogels in het Andesgebied de boodschappers van de geesten zijn. Volgens de Inca's heersten verschillende dieren over verschillende landschappen:


  • de grote zwarte kaaiman, de jaguar en de adelaar heersten over het oerwoud


  • de poema en de havik heersten in de bergen. De poema stond ook symbool voor prestige, koninklijk en aristocratie


  • de vos en de hond heersten over de kust


  • de orka en andere zeedieren heersten over de oceaan


Maya's

De Maya's die woonden in noordelijk Centraal Amerika (o.a. Mexico) kenden tientallen goden. Hun goden kennen verschillende verschijningsvormen en hebben een groot aantal namen en titels. Vaak hebben de Mayaanse goden eigenschappen die tegenstellingen met elkaar vormen: mannelijk/vrouwelijk, oud/jong, goed/kwaad, hemels/hels. De meeste van deze goden beïnvloeden de cycli op de kalender.


Goden en hun dierlijke gedaanten in de Maya mythologie



God

Dier

Betekenis

Itzamna

Hij wordt afgeschilderd als vogel, draak of alligator-achtige kaaiman.

God van de hele schepping - zowel van de hemel als de aarde. Hij is de heerser over de onderwereld .

Ix Chel

(Chac Chel)

Zij wordt voorgesteld als een oude vrouw met slangen in haar haar, soms met de klauwen en ogen van een jaguar.

Godin van de verloskunde, geneeskunde, aarde, regen en oorlog. Zij werd meestal beschouwd als een godin van de verwoesting, omdat zij maïsvelden overstroomde en mensen van het leven beroofde.

Kinich Ahau

Wanneer hij zich in de lucht bevindt, wordt hij afgebeeld als een arend.

Wanneer hij op aarde is (tussen zonsondergang tot zonsopgang), wordt hij afgebeeld als een jaguar.

Zonnegod - een hemelse god.

Kulkulcan

Slang

God die de wereld beschermde, god van maïs, wind, wijsheid en het leven. Hij diende ook als boodschapper tussen de goden en de koning. Kulkulcan betekent gevederde slang.

Kinich Ahau als jaguar (links) en als arend (rechts) met een geofferd mensenhart in de poot (in Chichén Itzá,Mexico)

Een lijst met goden van de Maya's vind je hier.



Bronnen / Meer weten?


Boeken

  • Jones, D., Inca's, Azteken en Maya's, 2013
  • Owusu, H., Symbolen van de Inca, Maya en Azteken, 2002
  • Philips, Charles, Azteken en Maya's - de geïllustreerde geschiedenis, legenden, mythen en cultuur van de oude inheemse volkeren van Mexico & Centraal Amerika, 2017
  • Vilsteren, Vincent van, Maya's - Heersers van het regenwoud, 2016


Musea

Websites