Kunst met levende dieren die ons wil laten nadenken over onze omgang met dieren

Heel soms wordt door kunstenaars gewerkt met levende dieren:

• In 1998 startte de Belgische kunstenaar Koen Vanmechelen met The Cosmopolitan Chicken Project, een internationaal project waarbij hij via de kruising van nationale kippenrassen uit diverse landen op zoek gaat naar een hybride of kosmopolitische kip. De bedoeling is dat de kip de genen van alle kippenrassen ter wereld gaat meedragen. De kosmopolitische kip die gaat ontstaan wordt hiermee een metafoor voor de mondiale culturele en genetische smeltkroes. Het project vormt voor de kunstenaar een manier om aandacht te vragen voor wederzijds begrip en voor het overschrijden van grenzen in de brede zin van het woord. Zelf verlegt hij met het project ook de grens tussen kunst en wetenschap. Het Belgische kippenras 'Mechelse Koekoek' en het Franse kippenras 'Poulet de Bresse' zijn als eerste gekruist in 2000. Het project loopt nog steeds en is uitgegroeid tot de kern van het weerk van Koen Vanmechelens. 
  

• De Chileense Marco Evaristti stelde in 2000 de installatie 'Helena & El Pescador' tentoon: tien Moulinex blenders met water en een levende goudvis erin. Zijn werk was een experiment om te zien of mensen de stap zouden zetten om daadwerkelijk de knop in te drukken wanneer ze de mogelijkheid hadden.

• De Nederlandse kunstenares Tinkebell zou in het kader van de tentoonstelling 'Save the males' (2007) 61 eendagshaantjes versnipperen (zoals voorheen in de pluimveesector gebeurde, nu worden de dieren gedood met koolstofdioxide), indien ze niet zouden worden verkocht.
  In 2008 liet ze voor haar kunstinstallatie 'Save the pets' in een nagemaakte huiskamer 95 hamsters in kleurige hamsterballen rondlopen. Hiermee wilde ze aandacht vestigen op de manier waarop mensen met hun huisdieren omgaan en op het gegeven dat er nauwelijks regels zijn om dierenmishandeling tegen te gaan. Daarbij was haar uitgangspunt de dubbele moraal die mensen er ten aanzien van dieren op nahouden, omdat niemand protesteert over één hamster in een bal.
  In 2012 maakte Tinkebell 'levende slakkenkunst'. Zo'n 1000 levende slakken beplakte ze met kleurige steentjes en kraaltjes om ze zo 'bijzonder' te maken en een persoonlijkheid te geven. De slakken liepen in een ruimte met bladeren en takken rond tijdens de tentoonstelling 'Ah wat lief' in kindermuseum Villa Zebra in Rotterdam. Doel van de tentoonstelling was om te laten zien dat veel dieren vertederende reacties oproepen, maar dat er ook dieren zijn waarvan mensen griezelen. Met hun beplakte huisjes worden de slakken bijzonder en gaan mensen anders naar ze kijken.

• De Belgische kunstenaar Wim Delvoye tatoeëert in China varkens die hij uit slachthuizen haalt. De varkens worden hiermee een kunstwerk die tentoon worden gesteld. De dieren zijn beschermd door het copyright. Alle varkens mogen sterven van ouderdom.

• De Franse kunstenaar Adel Abdessemed stelde in 2007 het videowerk 'Don't trust me' tentoon waarin hij liet zien hoe een varken, schaap, hert, geit, paard en koe op een brute wijze met een grote hamer werden doodgeslagen op een boerderij in Mexico. Doel was een discussie op gang te brengen over dergelijke gangbare praktijken aldaar voor de consumptie van voedsel.

• Schaapherders in Wales versierden in 2009 hun schapen met LED-verlichting. Zie hieronder het resultaat.

• Het Varkenshuis was een kunstproject van Elles Kiers en Sjef Meijman en een onderzoek naar hoe je samen met je buren de verantwoordelijkheid over twee varkens kunt hebben en daarmee de verantwoordelijkheid over je eigen voedsel. Er warendrie Varkenshuizen in Nederland: één in de randstad (Rotterdam), één in Tilburg en één in de Drentse Veenkoloniën, Annerveenschekanaal.

• De Tostifabriek (2013) was een levende installatie in Amsterdam over het wonder dat vooraf gaat aan het voedsel op je bord. In de fabriek werden alle ingrediënten voor een tosti van begin tot eind zelf geproduceerd (brood, kaas, ham) en kon je de spanning tussen stad en platteland - industrie en landbouw - mens en dier - mens en voedsel aan den lijve ondervinden.
  
  
  
  

Meer weten?

Rianne Groen, scriptie Het artistieke dier - Een onderzoek naar de ethische implicaties van het werken met levende dieren in de hedendaagse kunst, 2010