Dierenrechten

Diverse organisaties pleiten voor dierenrechten. In zijn boek 'Democratie voor dieren' (2009) legt filosoof Erno Eskens dit begrip uit. Hij doet dit door de parallel te leggen met mensenrechten. Mensenrechten zijn vastgelegd in de Universele verklaring van de rechten van de mens. Deze verklaring is op 10 december 1948 aangenomen door de algemene vergadering van de Verenigde Naties.


De verklaring gaat uit van de erkenning van de inherente waardigheid van de mens en bevat 30 artikelen met burger- en politieke, economische, sociale en culturele rechten van de mens. Al deze rechten gelden voor iedereen zonder enig onderscheid in ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status en gelden altijd en overal.

Het gaat om rechten als:


  • het recht op leven, vrijheid en veiligheid


  • vrijwaring van slavernij, foltering, willekeurige aanhouding/detentie


  • gelijkheid voor de wet


  • vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering


  • het recht op privacy en bewegingsvrijheid


  • het recht op een eerlijke rechtsgang


  • het recht om deel te nemen aan het politieke proces


  • het recht op een behoorlijke levensstandaard (toereikende gezondheidszorg, voeding, kleding, huisvesting)


  • het recht op eigendom


  • het recht op arbeid en gelijk loon voor gelijke arbeid


  • het recht op onderwijs


  • het recht op vrije deelname aan het culturele leven


  • het recht op vrijheid van gedachte, geweten en religie


  • het recht op rust en persoonlijke vrijheid


Een groot deel van bovengenoemde mensenrechten is gebaseerd op het feit dat mensen voelende wezens zijn. Bepaalde rechten vloeien voort uit het feit dat we een lichaam met een zenuwstelsel hebben dat pijn en plezier kan ervaren. Hieruit vloeit onder andere het recht voort dat mensen gevrijwaard moeten zijn van fysiek leed. Gewervelde dieren lijken sterk op de mens. Ze hebben ook een lichaam, zenuwen en andere overeenkomstige lichaamskenmerken. Daarmee kunnen ze, net als de mens, pijn, kou, stress en verveling ervaren. Mensen die pleiten voor dierenrechten zijn van mening dat het gelijkheidsbeginsel dat voor mensen geldt, ook van toepassing is op dieren, omdat dieren vergelijkbare lichamen hebben. Dat betekent niet dat alle mensenrechten ook van toepassing zijn op dieren. Daar waar mens en dier verschillen, mogen ook de rechten verschillen. Daar waar ze gelijk zijn, moeten dezelfde rechten gelden.


Een aantal van de hierboven genoemde rechten zou daarom ook op dieren van toepassing moeten zijn, zoals:


  • het recht op leven


  • het recht op toereikende huisvesting (vrijwaring van kou en hitte)


  • het recht op voedsel en water (vrijwaring van honger en dorst)


  • het recht op rust en persoonlijke vrijheid


  • het recht op het vormen van sociale banden


  • het recht op sexualiteit


  • het recht op privacy


  • vrijwaring van pijn/foltering


  • vrijwaring van stress, verveling en eenzaamheid

In Nederland heeft de Stichting Varkens in Nood in 2002 een document opgesteld UNIVERSELE VERKLARING
VAN DE RECHTEN VAN HET PRODUCTIEDIER. Je vindt het document hier.

Het Nonhuman Rights Project betreft een Amerikaanse organisatie die zich inzet om wettelijke rechten te realiseren voor niet menselijke dieren. De organisatie wil de status van dieren die nu worden gezien als 'zaak of ding' veranderen naar 'personen'. Door te worden erkend als personen krijgen niet menselijke dieren fundamentele rechten als lichamelijke integriteit en persoonlijke vrijheid. De organisatie zet zich in voor dieren die hun hele leven opgesloten zitten, zoals proefdieren, dieren in dolfinaria/dierentuinen en circusdieren. De organisatie probeert deze dieren vrij te krijgen met een gang naar de rechter. Meer informatie over het Nonhuman Rights


Hieronder vind je de korte documentaire 'Animals are persons too' (2014) met de oprichter van het Nonhuman Right Project: Steve Wise. Ook is er in 2001 een film over zijn werk gemaakt, getiteld 'A Legal Person'. In 2015 volgde hiervan een update.


Lezingen door Steve Wise over het project:



Eerder, op 15 oktober 1978, werd bij UNESCO (United Nation's Educational, Scientific and Cultural Organization) in Parijs gepleit voor de Universele Verklaring van de Rechten van het Dier, maar deze verklaring heeft het niet gehaald. In deze tekst stond onder andere:


  • dieren hebben dezelfde rechten om te bestaan


  • geen enkel dier zal slecht worden behandeld of mishandeld


  • dieren genieten de bescherming van de wet


  • dode dieren zullen met respect worden behandeld