Astrologie, bijgeloof en rituelen

Ook afbeeldingen van dieren in de astrologie, bijgeloof over dieren en dieren die worden gebruikt voor rituelen hebben een link met symboliek. Astrologie is een verzamelnaam voor ideeën over het verband tussen het lot van mensen en gebeurtenissen op aarde en de stand van de hemellichamen. Uit oudere vormen van astrologie ontwikkelde zich in de Westerse astrologie de geboortehoroscoop. Deze richt zich op karaktertyperingen van mensen. De astroloog beweert uit de positie van de zon in de dierenriem en van de planeten tijdens de geboorte het karakter en de toekomst mensen te kunnen afleiden en voorspellen. Astrologie heeft zich in verschillende regio's op de wereld ontwikkeld en tot verschillende stelsels van ideeën geleid, maar het gemeenschappelijke kenmerk was de gedachte dat er een voorspellende invloed uitgaat van de stand van de hemellichamen op het lot van mensen.

De dierenriem

De dierenriem is een ongeveer 20 graden brede zone aan de sterrenhemel waarbinnen de zon, de maan en de planeten zich bewegen. De dierenriem bevat de oudst bekende sterrenbeelden, waarvan de meeste dierenfiguren voorstellen. Aan deze beelden werd een bijzondere betekenis toegekend, omdat zij 'het decor' vormden waartegen zon, maan en planeten zich schijnbaar voortbewogen. Deze baan, die in werkelijkheid de baan is die de aarde om de zon beschrijft, wordt ecliptica genoemd.

Volgens oude astrologische tradities werd de schijnbare baan van de zon in twaalf even grote gedeelten van 30 graden opgedeeld. In de loop van het jaar beweegt de zon zich dan door alle sterrenbeelden. Hieronder vind je de symbolen van de sterrenbeelden.

Ram	21 maart	Weegschaal	23 september
Stier	20 april	Schorpioen	23 oktober
Tweelingen	21 mei	Boogschutter	22 november
Kreeft	21 juni	Steenbok	22 december
Leeuw	23 juli	Waterman	20 januari
Maagd	23 augustus	Vissen	19 februari

Chinese astrologie

In de Chinese astrologie werkt het iets anders. In de Chinese dierenriem wijzigt het teken eens per jaar in plaats van maandelijks. Met de viering van het Chinees nieuwjaar (afhankelijk van de stand van de maan in januari of februari) wijzigt het teken.

De Chinese dierenriem heeft twaalf tekens waaraan eigenschappen toegekend zijn:

Rat: charmant, slim, economisch, efficiënt, diplomatiek, flexibel, maar ook stiekem, opportunistisch, verkwistend en op eigen gewin uit.
Os: harde werker, principieel, zachtaardig en geduldig, maar ook koppig, excentriek, tegendraads en geen tegenspraak verdragend.
Tijger: energiek, bewonderenswaardig, revolutionair, leiderscapaciteiten, onverschrokken, recht op het doel af, kent geen nederigheid, maar ook kwetsbaar voor aanval in de flank, alle schepen verbrandend, ijdel en "alles of niets".

Konijn: rechtschapen, intuïtief, gevoelsmatig en voorzichtig.

Draak: trots en levendig, enthousiast, eigenwijs, extravert en inspirerend.
Slang: intelligent, mysterieus, sensueel, discreet, met een scherpe actieve geest, maar ook hypocriet en metend met twee maten.
Paard: elegant, loyaal, intuïtief, vrijdenkend, populair, sexy, extravert en leergierig, maar ook egocentrisch, onvoorspelbaar en onbevreesd.
Geit/schaap: creatief, rustig maar hartstochtelijk, luxeminnend, excentriek, oprecht en grote verbeeldingskracht, maar ook leunend op rijke of sterke partner, kan geen armoede verdragen.
Aap: nieuwsgierig, onafhankelijk, levendig, behulpzaam en heeft alles in de gaten, maar ook niet erg diepgaand, lomp, huichelachtig en met zichzelf bezig.
Haan: kleurrijk, onbevangen, beschermend, nauwgezet, nuchter, goed organisatievermogen, maar ook breedsprakig, opschepperig, hebberig en niet subtiel.
Hond: trouw, loyaal, open, eerlijk, verdraagzaam, kampioen van het goede doel en handhaver van de openbare orde, maar ook bits, negatief en inflexibel.
Varken: tolerant, begrijpend, sensueel, geestdriftig, aardig, sympathiek en waarheidsgetrouw, maar ook driftig, kleinzielig, lui.

Meer weten? Zie Wikipedia: astrologie, dierenriem, Westerse astrologie, Chinese astrologie

Bijgeloof rond dieren

Er zijn verschillende vormen van bijgeloof in relatie tot dieren:

het geloof dat er bovennatuurlijke krachten zijn die geluk brengen of onheil afweren
het geloof dat medicijnen gemaakt van delen van een dier genezende krachten hebben (traditionele medicijnen)
het geloof dat de consumptie van bepaalde dierlijke producten de potentie verhoogt (afrodisiaca)

Geluk of onheil

Eksters worden van oudsher beschouwd als ongeluksvogels, verkondigers van dood en rampzaligheid. Het woord 'eksteroog' getuigt hier ook van. (Foto: Skarabeusz)
Over katten is er van oudsher veel bijgeloof. Zo was de kat vroeger het symbool van het vleesgeworden kwaad. In de Middeleeuwen werden ze beschouwd als bondgenoot van de duivel en van heksen.
Een konijnen- of mollenpootje zou geluk brengen als je dit met je meedraagt.
Een lieveheersbeestje zien (die op je af komen vliegen), brengt geluk. Een lieveheersbeestje doden brengt groot ongeluk

Op Wikipedia kun je meer lezen over bijgeloof rond dieren.

Maneki Neko, de gelukskat is een van de meest voorkomende talismannen in Japan. Maneki Neko betekent 'wenkende kat'. Je ziet ze vaak in winkels. Katten met een opgeheven linkerpoot zorgen dat er klanten in de winkel komen, katten met een wuivende rechterpoot brengen geluk en rijkdom. De gelukskatten zijn gemodelleerd naar de Japanse stompstaartkat. Ze dragen vaak een halsbandje met een belletje en een slabbetje om hun nek, een imitatie van de uitdossing van katten in rijke huishoudens tijdens de Japanse Edo-periode (1603-1868). Sommige katten houden een munt vast, een zogeheten koban die grote rijkdom verbeeldt.

Dierenfiguren worden ook als geluksbrengers (mascottes) voor een club ingezet. Zo is de Nederlandse leeuw als mascotte vaak bij internationale sportwedstrijden te zien.

Traditionele medicijnen
In Azië worden de lichaamsdelen van bepaalde dieren magische en genezende krachten toegekend. Uit onderzoek is gebleken dat dit alleen op geloof is gebaseerd.

Zeepaardjes
Consumptie van gedroogde en vermalen zeepaardjes zou de potentie verhogen en helpen tegen kaalheid. Miljoenen zeepaardjes worden per jaar om deze reden opgevist.

Neushoorns

In een aantal Aziatische landen gelooft men dat het poeder van een gemalen neushoorn potentie verhogend werkt.
Ook wordt de hoorn in Azië gebruikt om medicijnen van te maken o.a. tegen koorts, duizeligheid, een bloedneus of reumatiek.
In Vietnam is de hoorn de laatste tijd erg populair bij rijke mensen als medicijn tegen kanker.
NB. Uit onderzoek is gebleken dat in het gemalen neushoornpoeder precies dezelfde stoffen zitten als in onze nagels

Tijgers

snorharen tegen kiespijn
de ogen tegen malaria
botten om drankjes van te brouwen
bloed om sterker van te worden
klauwen, tanden en snorharen worden geacht geluk te brengen of bescherming te bieden
er bestaat ook wijn met gemalen tijgerbotten

Al deze diersoorten staan op de lijst van bedreigde diersoorten.

Afrodisiaca
Afrodisiaca zijn middelen die worden gebruikt met het doel de geslachtsdrift te stimuleren. Naast de hoorn van de neushoorn, wordt in sommige landen ook geloofd dat het eten van de volgende dieren potentieverhogend werkt: duif, oesters, Spaanse vlieg, kaviaar, kreeft, paling, fazant en het eten van orgaanvlees zoals niertjes en zwezerik. Wetenschappelijk is dit echter niet bewezen.

Rituelen

In veel landen bestaan ook tradities en rituelen met dieren. Dit zijn gewoontes of gebruiken binnen een bepaalde cultuur of religie. Ze vinden vaak plaats of feest- en gedenkdagen en om bepaalde momenten in het leven te markeren.

Foto: Frank Janssens

Ethiopië: springen over stieren

Bij de Hamar, een stam in het zuidwesten van Ethiopië, is het een traditie voor mannen die volwassen worden om over stieren te springen. Pas daarna is het hen toegestaan om te trouwen. De mannen doen dit naakt als symbool van de kindertijd die ze achter zich laten.

Vietnam: levend varken doormidden hakken

In Vietnam wordt jaarlijks in het Noord-Vietnamese dorp Nem Thuong een levend varken doormidden gehakt. Het Nem Thuong Pig Slaughter Festival komt voort uit de herdenking van de generaal Doang Thuong uit de Ly Dynasty die destijds het gebied rond het dorp terugclaimde. Volgens de legende bracht hij zijn soldaten naar zijn land en slachtte hij varkens om hen te kunnen voeden. Het varkensbloed symboliseert welvaart, vruchtbaarheid, vitaliteit en goede oogsten. Toeschouwers drukken hun bankbiljetten in bloed in de hoop dat het hen geluk brengt.