Sommige kunstenaars kiezen er voor om hun kunst te gebruiken om bij de kijker kritische vragen op te roepen, vaak gaat dat gepaard met gevoelens van ongemak. Ze dagen mensen uit om over onze omgang met dieren na te denken.
Hiermee bevinden ze zich op het terrein van de dierethiek.In de dierethiek staat de vraag centraal wat een goede omgang met dieren is. Mogen we alles met dieren doen zolang we rekening houden met hun welzijn? Of zijn er grenzen aan wat we met dieren mogen doen, omdat niet al ons handelen getuigt van respect voor dieren: voor hun eigenheid, voor hun welzijn en voor de waarde van hun leven? En moeten we alle dieren gelijkwaardig behandelen? Op de pagina kritische kunstenaars zie je enkele kritische kunstwerken.
Campagneposters zijn eigenlijk ook een vorm van kunst. Ze bevatten vaak een kritische boodschap die de kijker bewust probeert te maken van een bepaalde ongewenste situatie en ze nodigen uit tot nadenken. Veel dieren-, natuur- en milieuorganisaties maken hiervan gebruik en ze tonen de creativiteit van grafische- en reclamebureaus, kunstenaars en andere creatievelingen.
Opgezette dieren worden tegenwoordig ook gebruikt voor kunst en vaak ook voor kritische kunst. Het gebruik van dieren voor kunst roept echter zelf ook discussie en verontwaardiging op. Is het moreel of immoreel om dieren te gebruiken voor kunst? Op de pagina taxidermie en kunst lees je hier meer over.
Films zijn ook een medium van kunst. Er zijn veel films gemaakt over onze omgang met dieren. Ze worden gebruikt om het publiek te informeren, een spiegel voor te houden en roepen vragen op. Het Dierenmuseum heeft een inventarisatie gemaakt van films over dieren en mensen en daar een ONLINE DIERENBIOSCOOP van gemaakt.
Denken over dierenDe dagelijkse praktijk laat zien dat mensen verschillend denken over dieren en mensen denken verschillend over hoe we met dieren behoren om te gaan. De een vindt dieren leuk, lief, gezellig, mooi, de ander vindt dieren eng, lelijk of vies en weer een ander vindt dieren nuttig en lekker. En dan wisselt het vaak ook nog per diersoort. |
Vaak wordt gesproken over dieren in de termen DIER of DING. Voor de een is een dier een dier, de ander ziet en behandelt een dier als ding. Hoe je tegen dieren aankijkt is afhankelijk van diverse factoren:
Foto: beeld van Hugo Reinhold (1853-1900), Affe mit Schädel, 1839 |
Daarnaast spelen er diverse maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op je denken.
Het denken over dieren is niet iets van de laatste jaren. Al in de oudheid werd over de positie van het dier nagedacht.
De discussie blijft vooral actueel, omdat:
In 1964 verscheen het eerste boek waarin kritiek werd geuit op de alsmaar verdergaande intensivering van de veehouderij na de Tweede Wereldoorlog. Dit was het boek 'Animal Machines: The New Factory Farming Industry' van de Britse Ruth Harrison (1920-2000). In 1965 werd het in Nederland uitgebracht onder de titel 'Beestenmachines - Dieren aan de lopende band'. |
Brambell Commissie |
De discussie over de intensieve veehouderij leeft nu nog steeds, maar ook ten aanzien van ander diergebruik zijn veel mensen kritisch: dieren voor bont, onderzoek, sport en vermaak, visserij, werk en jacht.
De discussie over onze omgang met dieren laat zien dat we ook heel verschillend met verschillende dieren omgaan. Zo is het ene dier een huisdier en eten we het andere dier op. Maar ook met eenzelfde diersoort gaan we verschillend om. Zo is een hond in Nederland een huisdier, een proefdier en een werkdier (blindengeleidehond), maar in China wordt een hond ook gegeten en voor bont gebruikt. |
Over het thema ' Het ene dier is het andere niet' zijn diverse films gemaakt:
Meer weten?
Klik dan op één van de volgende onderwerpen voor meer informatie.
Visies van filosofen en ethici
Publieksonderzoeken over het denken over dieren