Dierenbegraafplaatsen en -mummies

1. Dierenbegraafplaatsen en grafzerken

Wanneer je huisdier overlijdt, zijn er tegenwoordig 5 opties:

Begraven in eigen tuin: In Nederland mag je je huisdieren begraven in eigen tuin, mits het dier niet in plastic wordt gewikkeld en het graf minimaal één meter diep is.
Begraven op een dierenbegraafplaats: Nederland heeft er verschillende
Cremeren: Je kunt kiezen voor individuele of een collectieve crematie in een van de huisdierencrematoria. Bij een individuele crematie kun je de as van het dier in een urn mee naar huis nemen.
Destructie: Wanneer u uw huisdier achterlaat bij de dierenarts, gaat het stoffelijk overschot naar de destructie en wordt het verbrand.
Je huisdier ter beschikking stellen aan de wetenschap. De Universiteit Utrecht en Stichting Proefdiervrij hebben dat sinds 2010 mogelijk gemaakt met de invoering van het huisdierdonorcodicil.

De oudste huisdierenbegraafplaats
De oudste huisdierenbegraafplaats ter wereld ligt in Asnières, In een suburb van Parijs: Le Cimetière des Chiens et Autres Animaux Domestiques. Sinds 1899 worden hier honden en andere dieren begraven. Er liggen zo'n 3000 dieren begraven, vooral honden en katten, maar ook de aap Kiki, het konijn Bunga, het schaap Faust, paarden en een leeuw. De begraafplaats ontstond nadat er in 1898 in Parijs een wet kwam die het verbood om dode huisdieren zomaar met het vuil weg te gooien of te dumpen in de rivier de Seine. Dieren moesten op minstens 100 meter van de bewoonde wereld worden begraven. De advocaat Georges Harmois en journaliste Marguerite Durand kwamen met het idee van een dierenbegraafplaats voor honden net buiten Parijs. Hieronder zie je enkele graven. Klik hier voor een filmpje van de begraafplaats.

Eén van de oudste Nederlandse dierenbegraafplaatsen ligt in Wassenaar. Het is een kleine particuliere begraafplaats bij de historische buitenplaats Beukenhorst en die rond 1930 is gesticht ten behoeve van de huisdieren (honden en ezel) van de toenmalige bewoonster Adolphine Wilhelmina Anna barones van Lynden-gravin van Limburg Stirum van Warmond. Er liggen enkele hardstenen platen met grafteksten, waarvan die van 'Molly 1936' de oudste is. De dierenbegraafplaats heeft nu de status van rijksmonument.

Het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover had in 2019-2020 de tentoonstelling 'De Laatste Aai' die een eerbetoon bracht aan dode dieren. De tentoonstelling bood inzicht in de rouwcultuur, rituelen en narratieven rondom het dode dier. Waar dierenliefde bloeit is namelijk ook steeds meer aandacht voor hun sterven. Honden en katten krijgen in Nederland steeds vaker een waardig afscheid, maar dat geldt niet voor de miljoenen kippen, varkens, koeien en andere dieren die we eten. Tot hoever reikt ons verdriet?

In 1980 werd de Stichting Huisdieren Crematorium Nederland opgericht en bouwde deze stichting het eerste Nederlandse huisdierencrematorium in Stompwijk. Aanleiding was het gegeven dat steeds meer mensen een waardig afscheid wensten voor hun huisdier en niet wilden dat hun huisdier naar een destructor zou gaan. Het cremeren van huisdieren was volgens de wet echter verboden. In het begin was het dierencrematorium illegaal, maar een wetswijziging zorgde ervoor dat een huisdier voortaan ook gecremeerd mocht worden. Sinds 2007 is het in Nederland ook mogelijk om paarden te laten cremeren.

Een overzicht van dierenbegraafplaatsen en -crematoria in Nederland vind je hier. In Nederland bestaat ook een Dieren Natuurbegraafplaats getiteld De Aarde in Grashoek.

Online herdenken
Tegenwoordig kun je je dier ook online herdenken en op internet een dierengedenkplaats maken. Zie www.dierenherdenken.nl

2. Dierenmummies

De oude Egyptenaren mummificeerden naast mensen ook dieren. Mummificatie vond plaats, zodat de lichamen in het leven na de dood opnieuw gebruikt konden worden.
Er zijn vier soorten dierenmummies bekend uit Egypte, namelijk:

Mummies als voedsel voor een overledene
Mummies van huisdieren
Mummies van heilige dieren die waren verbonden aan een bepaalde god of godin
Mummies als offers voor de goden

Van deze laatste soort zijn er vele miljoenen bewaard gebleven. Op de website van het Rijksmuseum van Oudheden is het boek 'Dierenmummies' van Esther J. Holwerda te downloaden en in het museum zijn dierenmummies en voorwerpen uit het Oude Egypte te bewonderen.

Wanneer iemand iemand werd gemummificeerd werden de longen, lever, maag en darmen verwijderd uit de buikholte. De organen werden los gemummificeerd en afzonderlijk in een canope, een grafvaas, gestopt. Deze potten hadden deksels die de vier zonen van Horus voorstellen. Ze bewaken de gemummificeerde organen.

De lever ging in de pot met een deksel van Amset (man)
De maag ging in een pot met een deksel van Doeamoetef (jakhals)
De longen gingen in de pot met een deksel van Hapy (baviaan)
De darmen gingen in een pot met een deksel van Kebehsenoef (valk)

Foto: Rijksmuseum van Oudheden

Afbeeldingen van dierenmummies

Meer weten?

Holwerda, E.J., Dierenmummies, 2008
Toms, J., Animal Graves and Memorials, 2006